Anatomi Notları

Bir spor eğitmeni için anatomi terimleri çok önemlidir. Her ne kadar bu terimleri öğrencilerim ile doğrudan konuşamasam da çalışma sırasında hangi hareketin, hangi kasa etki ettiğini bilmem açısından son derece kullanışlıdır ve dünyanın neresine giderseniz gidin Latince olan bu terimler aynı isimleri ile kullanılmaktadır.

The Pilates Coach eğitimim süresince derslerde anlatılan anatomik kas isimlerini ve açıklamalarını aşağıda sizlerle paylaşıyorum ayrıca Pilates ile ilgilinenlerin özellikle “Core Kasları“nı iyice öğrenmesini tavsiye ederim. Bu konuyu daha önce sizinle paylaşmıştım. (incelemek için tıklayın)

Ayrıca kaslar ve anatomi hakkında diğer notlarımı da gözden geçirmeniz faydanıza olacaktır.

KASLAR / ANATOMİ

Abdüksiyon – Vücudun orta çizgisinden uzaklaşan yana hareket

Addüksiyon – Vücudun orta çizgisine doğru merkeze hareket

Biseps – İki başı veya başlangıç noktası olan kas. İnsan vücudunda birden fazla iki başlı kas bulunmaktadır. İki başlı kol kası kolun üst bölümünde en iyi bilinen fleksör kastır ve yumruk alın hizasına getirilerek, kol C-şeklinde büküldüğünde şişer. Uyluğun iki başlı kası uyluğun arkasındadır.

Sirkumdiksiyon – Gövdeyi döndürmeden dairesel hareket (fleksiyon, addüksiyon ve
abdüksiyonu birleştiren).

Konsantrik – Kas kısaldığında veya kasıldığında, egzersizin kaldırma safhası.

Deltoidler – Kabaca üçgen biçimli, deltoid kasları köprücük kemiğinden humerus kemiğine (kolun üst bölümündeki uzun kemik) kadar, omzu örterek uzanır. Deltoid kas kasıldığında, kolu vücudun yanından uzağa hareket ettirir.

Erector Spina (Omurgayı dik tutan kas) – Bu kas grubu spinal hiperekstansiyon, dönme ve yana fleksiyondan sorumludur.

Eversiyon – Ayak tabanını orta düzlemden uzağa hareket ettirmek.

Ekstansiyon – Açının artmasıyla sonuçlanan eklemin doğrultulması.

Fleksiyon – Açının artmasıyla sonuçlanan eklemin bükülmesi.

Glute kasları – Kaba eti oluşturan ve uyluğu hareket ettirten üç büyük iskelet kasından herhangi birine (gluteal kaslar) işaret etmektedir.

Gluteus Maximus – Kalça ekleminin arkasını örten ve kaba etleri oluşturan büyük, geniş kaslar. Bacağı uzatır ve döndürür ve uyluğun dört büyük kasından biridir.

Gluteus Medius – Kalçada abdüksiyona neden olarak, ilye kemiğinin yan yüzeyinden uyluğun büyük trokanterine uzanan kaslar.

Gluteus Minimus – İlye kemiğinin dış yüzeyinden çıkan ve her kaba ette bulunan üç kas arasında en içte yer alan kas.

Hamstring kasları – Kaba etlerden dize kadar uyluğun arkası boyunca çalışan kas sınıfı.

Kalça fleksörleri – Bacağı kalçada esneten kas grubu. Rectus femori (Uyluk dik kası), gluteus medius, gluteus minimus, pectineus (taraksı kas), tensor fascia latae, sartorius (terzi kası), psoas major (büyük bel kası) ve iliacus (böğür kası) kaslarını içermektedirler.

Hiperekstansiyon – Eklemin anatomik konumunun dışında uzatılması.

İliopsoas kası – Bel omurgasının alt bölümünden başlar ve pelvisin önünde, aşağıya uyluğun üst kesimine iner. Omurgayı bacaklara bağlayan tek kastır. Ana eylemleri kalçanın fleksiyonu uyluk kemiğinin dışa dönüşüdür.

Infraspinatus (Diken altı kas) – Kolun dışa döndürürken (dışa dönüş), kolun kaldırılmasına yardımcı olan kas. Infraspinatus kasının tendonu omuz eklemini stabilize eden ve rotator kafı oluşturan dört tendondan birdir.

Kyphosis (Kamburluk) – Göğüs omurgasının doğal eğriliğinin arttığı durum. (Bütün gün masa başında oturan insanlarda sıkça görülür.)

Latissimus Dorsi (En geniş sırt kası) – Sırtın iki yanı boyunca uzanan iki üçgen kastan biri. Omuz ekleminin ekstansiyonu, abdüksiyonu, çapraz ekstansiyonu ve içe dönüşünden sorumludur. Aynı zamanda, bel omurgasının ekstansiyonu ve yana fleksiyonunda sinerjistik rol oynar.

Lordosis (Lordoz) – Yandan incelendiğinde, göğüs omurgasının doğal eğriliğinin arttığı durum.

Multifidus kasları – Spinal ekstansiyon, dönüş, ve stabilizasyondan sorumlu derin kas grubu. Üç eklem segmentine yayılır ve eklemleri her segment seviyesinde stabilize etmek için çalışır. Katılık ve stabilite her omurun daha etkili çalışmasını sağlar ve eklem yapılarının dejenerasyonunu azaltır.

Nötral Pelvis: – Anatomik olarak en çok şok abzorbe eden lumbopelvik bölgelerin yerleştirilmesi. Nötral pelvis bel omurlarının doğal eğriliğini ayarlar.

Nötral duruş – Boyun omurları, torasik omurlar ve bel omurlarının doğal eğriliklerini ayarlayan dengeli duruştur. Bu omurganın en sağlıklı konumudur.

Oblique kaslar – Vücudun her iki yanında üst kası oluşturan eksternal ve üst kasın altında uzanan internal oblique kaslardan ibaret olan bir kas çifti. Birlikte, göğüs kafesinden pubik bölgeye, orta bölümün yan tarafı civarında çapraz olarak yer alırlar. Oblique kaslar yana eğilme ve bel bükme hareketlerinden sorumludur.

Pelvik taban – Pelvik taban pubik kemik, koksiks (kuyruk sokumu kemiği) ve iskiyum (oturak kemiği) arasında bir kas tabakası oluşturur. Bu kaslar hafifçe kasılırlar ve harekete geçtiklerinde, yükselirler, bununla birlikte, onlar en fazla %25 oranında etkilidirler.

Pronasyon – Uzvun aşağı bakmasıyla sonuçlanan içe dönüş.

Psoas (bel) kası – Gövdeyi esneten ve uyluğu döndüren karnın ve pelvisin iki kasından biri. Bu iki kastan büyük olanı psoas major, küçük olanı ise psoas minor olarak adlandırılmaktadır. Psoas major kasının kalçayı bükmek için hareket eder. Psoas minor kası alt (bel) omurgayı bükmek için hareket eder.

Quadriseps (ön bacak kası) – Kalçadan aşağı doğru uzanarak patellada (diz kapağı kemiği) ortak tendon oluşturan dört ön uyluk kasının oluşturduğu kas grubu. Dört kas birlikte dizi bükmek için hareket eder.

Quadratus lumborum (Bel dörtgen kası) – Bu kas yana eğilme, 12.kaburga kemiğinin çukurlaşmasını sağlar ve nefes alma esnasında diyaframa yardımcı olur.

Rektus Abdominus kası – Düzenli nefes alma hareketine yardımcı olan ve kaldırma esnasında, omurga kaslarını destekleyen karnın önündeki büyük kas. Rektus abdominis kası “mekikte” kilit rol oynar.

Romboid kaslar – Kürek kemiğini, onu desteklerken, omurgaya doğru çeken üst sırt kasları.

Dönüş – Kemiğin dikey ekseni etrafında dönme hareketi.

Rotator kaf kasları – Bu kas grubu omuz ekleminin dinamik stabilitesinin ayarlanmasında çok önemlidir. Teres major ve Teres minor kasları rotator kaf kaslarının bir bölümünü oluşturur.

Sacrum (Kuyruk Sokumu) – Alt sırtın bel omurlarının altında yer alan bölge

Scapula – Kürek kemiği

Serratus anterior kası – Göğsün yanındaki sekiz üst kaburga kemiğinin yüzeyinden çıkan ve kürek kemiğinin orta sınırının tüm ön uzunluğu boyunca tutunan kas. Bir kimse yumruk attığında, kürek kemiğinin öne ve göğüs kafesinin etrafına çekilmesinden büyük ölçüde sorumludur.

Oturma kemikleri – Bunlar pelvisin aşağı çıkıntıları olan kemikler. Sert bir yere oturduğunuzda kaidenizin altında hissettiğiniz kemiklerdir.

Supinasyon – Uzvun yukarı bakmasıyla sonuçlanan dışa dönüş.

Supine – Sırtınızın üstüne yattığınız konum.

Supraspinatus kası (dikenüstü kas) – Kürek kemiğinin üst bölümü boyunca uzanan ve kolun üst bölümündeki tendon (humerus kemiği) vasıtasıyla tutunan kastır. Kolu yukarı, yana kaldırır ve attığınız bir şeyi serbest bıraktığınızda, kolunuzu omzunuzda durdurur.

Transversus Abdominus – Karın çeperinin en derin tabakası. Omurgayı stabilize eder iç organları korur, ayrıca iç oblik kasları, multifidus kası ve derin erector spinae kasıyla birlikte sistematik olarak çalışır.

Trapezius kası – Boynun arkasında uzanan ve her bir omzu örten iki büyük düz üçgen kastan biri. Kürek kemiklerinin hareket etmesine yardımcı olurlar ve başı arkaya çekerler.

Triseps – Dirseği doğrultan, kolun üst bölümünün arkası boyunca uzanan büyük kas.

Vastus Lateralis (Dışyan enli kas) – Quadriseps kaslarına bakınız.

Power House (Güç Evi Kasları)

KAS ÇEŞİTLERİ

Düz Kaslar

• Otonom sinir sistemi tarafından uyarılır ve istem dışı kasılır.
• Kan damarları ve iç organlarda bulunurlar.

Çizgili Kaslar

• Çizgili görünümdedirler.
• Somotik sinir sistemi tarafından uyarılan iskelet kaslarının kasılması ile hareket ederler.
• Hareket yetenekleri düz kaslara göre daha fazladır.

Kalp Kası

• Yapısal açıdan iskelet kaslarına benzer.
• Çizgili görünümdedir.
• Fonksiyonel açıdan düz kaslara benzer otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir.

KASLARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Uyarılabilme

Kas doku sinir uyarıları ile uyarılabilir yapıdadır. Kasın uyarana cevabı kasılmadır.

İletebilme

Kas doku diğer sinerjist ve sinerjist olmayan kaslara elektrik sinyalleri yolu ile kasılmayı iletme özelliğine sahiptir. Kas kasılırken şeklini değiştirmek isteyen

Kasılabilme

Kas sinir uyarıları ile kasılabilir, böylece boyunda uzama-kısalma veya geriliminde bir değişme olur.

Esnek olma

Kas kasılmadan sonra gevşerken orjinal formuna dönebilme özelliğine sahiptir.

Vizkozite Özelliği

Kaslar viskoz kitle özelliğine sahiptir. Kas kasılırken şeklini değiştirmek isteyen iç ve dış kuvvetlere karşı iç sürtünme ile direnç gösterir. Bu özelliği sayesinde kas kasılması sırasında bir frenleme meydana gelirken, bu da kası kopma, yırtılma gibi durumlardan korur.

KAS KASILMASI ÇEŞİTLERİ

İzometrik Kasılma

• Statik bir kasılmadır
• Kasın boyunda herhangi bir değişiklik olmaz
• Kasın geriliminde artış meydana gelir
• Kasın uzunluğu sabit kalırken gerilimi artmaktadır

İzotonik Kasılma

• Kasın boyunda bir değişim olur. Gerilimi sabit kalır
• Dinamik bir kasılma çeşididir
• Kasılma ile bir hareket oluşur ve mekanik bir iş yapılır

Konsantrik Kasılma

• Kasılma sırasında kasın gerilimi sabit kalırken boyu kısalır
• Bu tip kasılmalarda genellikle fleksiyon hareketi gözükür

Ekzantrik Kasılma

• Kas kasılması sırasında kasın gerilimi sabit kalırken kasta uzama meydana gelir
• Negatif bir mekanik iş yapılır
• Merdiven inme, bir ağırlığın yere indirilmesi gibi

İzokinetik Kasılma

• Eş hareket anlamını taşır ve hareket eşit hızda sürdürülür.
• Hareket sabit hızda yapılırken direnç ya da yük, kasın o açıda üreteceği güce göre farklılık gösterir
• Örneğin hareketin 170 derece yada 115 derecelik açılarında uygulanan direnç farklılık gösterir
• Böylece o açıda uygulanması gereken kuvvet farklı olacaktır

Oksotonik Kasılma

• İzometrik ve izotonik kasılmaların birbiri ardına gerçekleştiği kasılma çeşididir.
• Örneğin koşu durumunda bacak kaslarının kasılması